Britse overheid “impressed” door zelfbouwbeleid Almere

De Almeerse praktijk — waar in 2006 werd gestart met ‘IkbouwmijnhuisinAlmere’, een programma dat particulier opdrachtgeverschap op grote schaal mogelijk maakt — bleek eerder al een belangrijke inspiratiebron voor Groot-Brittannië.

In mei van dit jaar liet de Britse Housing Minister weten een fonds van £30 miljoen te lanceren, om te voorzien in de financiering van projecten “similar to those at Almere”.

In Engeland is, op het terrein van woningbouw, weinig ruimte voor burgerinitiatief. Nergens anders in Europa is het percentage zelfbouw zo laag. Dat de Britse regering nu fors inzet op “self and custom build development” heeft vooral een economische grondslag.

Het ‘Custom Build Homes programme’ moet niet alleen leiden tot 100.000 (extra) zelfgebouwde woningen, maar ook tot 50.000 nieuwe banen. Zelfbouw vertegenwoordigt een omvangrijke economische impuls, zo staat in een rapport van de House of Commons weergegeven: “self build housing brings economic benefits to an area by creating opportunities for smaller builders and other local businesses.”

Om inhoud te geven aan het ‘Custom Build Homes programme’, kijken de Britten nadrukkelijk over de eigen grenzen heen. Naar Almere, om precies te zijn, waar Homeruskwartier ligt. Dit is Nederlands’ grootste zelfbouwwijk, die door conceptontwikkelaar Jacqueline Tellinga bewust is ontworpen als ‘staalkaart van opdrachtgeverschap’.

“We heard about the potential of self or custom build housing”, valt in hetzelfde rapport van de House of Commons te lezen, “and we were impressed by the large scale project underway in Almere. A similar, high-profile scheme in England could help to kick-start a new enthusiasm for self build across the country.”

Gelijkenissen
Een “similar scheme” moet ook mogelijk zijn. De gelijkenissen tussen Engeland en Nederland zijn groot. In beide landen wordt de woningbouw gedomineerd door grootschalige bouw- en ontwikkelingsbedrijven, die publieke grond opkopen. Voor zelfbouw is nauwelijks ruimte, wat betekent dat de burger wordt gereduceerd tot woonconsument.

In Almere is principieel gebroken met deze manier van gebiedsontwikkeling. In 2006 is ‘IkbouwmijnhuisinAlmere’ geïntroduceerd, een programma dat het eerste recht op bouwgrond — “the right to build”, zoals Duivesteijn het in Engeland noemde — bij de burgers zélf neerlegt. In Almere vertegenwoordigt zelfbouw inmiddels een substantiële bouwstroom; vanaf de start van ‘IkbouwmijnhuisinAlmere’ zijn er 1300 kavels verkocht, die samen een grondwaarde van €134 miljoen vertegenwoordigen.