'Extreemrechtse activisten in Nederland geen eenheid’

Dit concludeert Annette Linden in haar onderzoek ‘Besmet. Levenslopen en motieven van extreemrechtse activisten in Nederland’ waarop zij 26 juni aan de Vrije Universiteit promoveert. Zij beschrijft ook de actuele toepasbaarheid van de uitkomsten.

Linden interviewde 36 activisten die zich hebben aangesloten bij een extreemrechtse beweging, langdurig en meerdere malen om te achterhalen wat mensen beweegt om actief te worden en te blijven.

“Mijn beeld toen ik begon was dat van extreemrechtse politici of skinheads, maar uit mijn onderzoek blijkt dat er veel diversiteit is in de ideeën, mensen en hun achtergronden�, aldus de sociaalwetenschapper.

Voor de analyse ontwikkelde ze een methode die het mogelijk maakt om de motieven, ideeën en doelen van deze personen te duiden. Daarmee typeerde ze vier soorten activisten, en ontdekte vervolgens drie hoofdmotieven om deel te nemen, instrumenteel, identiteit of ideologisch en vier fases van deelname tot en met eventuele uittreding.

Het onderzoek leverde een rijk en gedifferentieerd beeld op. Wat van buitenaf beschouwd wordt als een coherent geheel, blijkt van binnenuit bezien een bonte verzameling van groeperingen en individuen met uiteenlopende beweegredenen om zich met extreemrechts in te laten. De inzichten hebben ook waarde voor de huidige aanpak van activisme en radicalisering, niet alleen bij extreemrechts.

Door naast een groepering als geheel, ook de individuele motieven van activisten te bekijken en hierop in te spelen is het mogelijk radicalisering effectiever en in een vroeger stadium aan te pakken of zelfs te voorkomen. Linden adviseert zelf gemeenten en overheid over hun aanpak van activisme en radicalisering.