Leegstand dreigt op het platteland

Om verpaupering van het landelijk gebied te voorkomen, is herbestemming van groot belang. Innovatieve oplossingen zullen naast de nu al gebruikelijke oplossingen hard nodig zijn. Alterra Wageningen UR, kennisinstituut voor de groene leefomgeving, onderzocht in opdracht van InnovatieNetwerk omvang, ligging en type van de gebouwen.

In de komende twintig jaar zullen circa 24.000 agrarische bedrijven stoppen. Dat zijn steeds meer boerderijen met grote stallen ongeschikt voor nu gangbare vormen van wonen en werken. De circa 24.000 bedrijven laten 32 miljoen m2 aan woon- en bedrijfsgebouwen achter. Als de verwachtingen van de onderzoekers uitkomen zorgt dit voor een leegstand van 15 miljoen m2 aan bedrijfsgebouwen. Daarnaast zal 17 miljoen m2 aan gebouwen van eigenaar veranderen. Stoppende boeren zullen hun gebouwen verkopen aan andere agrariërs die er een bedrijf voortzetten, aan niet-agrarische ondernemers die er gaan ondernemen en aan burgers die er gaan wonen. Zowel de enorme leegstand als ook de veranderingen van eigendom vragen indringende aandacht van ambtenaren, bestuurders en gebruikers.

Meer ideeën welkom en nodig
Er zijn al veel goede ideeën en praktijkvoorbeelden van herbestemming zoals bewoning van voormalige boerenerven met meerdere huishoudens. Maar er moet meer gebeuren. Er liggen kansen voor initiatiefrijke burgers en ondernemers om nieuwe invullingen te bedenken voor leegkomende agrarische gebouwen. Samenwerking tussen initiatief¬nemers met ideeën en overheden, bedrijven en particulieren vergroot de kans op succes.

Stimuleer hergebruik
Provincies en gemeenten zien hergebruik van vrijkomende agrarische locaties steeds vaker als een kans voor revitalisering van het landelijk gebied. Er zullen de komende twintig jaar veel van deze kansen ontstaan. Gebouwen een nieuwe functie geven met een duurzame maatschappelijke waarde vergroot de levendigheid op het platteland. Beleidsmakers kunnen het verschil maken door onnodig klemmende wet- en regelgeving los te laten en een stimulerende rol bij hergebruik en/of sloop te spelen. Nieuwe gebruikers zullen ook meer actief gewezen moeten worden op de mogelijkheden van hergebruik van vrijkomende agrarische gebouwen. Dit in plaats van nieuwbouw of hergebruik op andere locaties. Hierbij inspelen op actuele wensen en ideeën voor nieuwe bestemmingen is belangrijk. Alleen dan kunnen vrijkomende gebouwen van nut blijven voor mens en omgeving.