Stabiel
Soudant baseert zich op jaarcijfers over 2019 van VIK en HRM. Daaruit blijkt dat het aantal disciplinaire onderzoeken stabiel is ten opzichte van voorgaande jaren. Er werden vorig jaar 530 disciplinaire onderzoeken gestart naar mogelijk plichtsverzuim door 499 politiemedewerkers. In 2018 waren dat er 518, het jaar ervoor ging het om 548 onderzoeken.
Misbruik positie
De verschillende soorten plichtsverzuim worden onderverdeeld in negen categorieën. Net als voorgaande jaren werden de meeste onderzoeken gedaan in de categorie ‘misbruik van positie’ (178). Alle vormen van onzorgvuldig omgaan met politie informatie vallen binnen deze categorie, die doorgaans wordt geduid als ‘lekken van informatie’.
Van de 309 medewerkers die vorig jaar een disciplinaire maatregel kregen opgelegd, werden er 68 bestraft wegens lekken, misbruik van informatie of het achterhouden daarvan. In 2018 gebeurde dat 71 keer, in 2017 nog 50 maal.
Broodnodig
Hoewel het aantal maatregelen voor onzorgvuldig gebruik van informatie min of meer stabiel is en het aantal gestarte onderzoeken ernaar vorig jaar zelfs afnam (213 in 2018, 226 in 2017) blijft aandacht voor dit onderwerp broodnodig, zegt Soudant. Zowel repressief als preventief.
‘Politiemedewerkers hebben dagelijks toegang tot waardevolle inlichtingen. Dat is uitermate handig voor hun werk, maar er schuilt ook ‘gevaar’ in die bijzondere positie. Het werken met gevoelige gegevens kan zo vanzelfsprekend worden dat de waarde ervan wordt onderschat’, zegt zij.
Criminelen
Soudant benadrukt dat in veruit de meeste ‘lekzaken’ niet gaat om het doorspelen van informatie naar criminelen. ‘Uit onderzoek van de Politieacademie blijkt dat onoplettendheid en gebrek aan bewustzijn meestal de oorzaak is van het oneigenlijk gebruik van vertrouwelijke informatie. Slechts in een klein aantal gevallen werden gegevens doorgegeven aan criminelen.’
Invalshoeken
Daarom gaat het korps oneigenlijk gebruik van informatie de komende jaren op verschillende invalshoeken benaderen. ‘We gaan ons richten op het zogenoemde onwetend lekken, bijvoorbeeld het laten slingeren van informatie. Hier gaan we nog meer bewustwording op organiseren, via de vorig jaar gestarte campagne Altijd Alert.’
Vriendje van je dochter natrekken
‘Het onachtzaam lekken, bijvoorbeeld het natrekken van het vriendje van je dochter of het bekijken van bekende Nederlanders in politiesystemen, is ongeoorloofd en dit blijven we disciplinair aanpakken’, zegt Soudant.
Onderste steen
‘Als laatste categorie wil ik het lekken aan criminelen benoemen. Uiteraard is voor deze laatste categorie maar één mogelijkheid, de onderste steen boven. Om te zorgen dat we beter zicht krijgen op zulke zaken, gaan we dit jaar verder met de ontwikkeling van een systeem dat opmerkelijke bevragingen door medewerkers signaleert.’
Ontslag
De 309 disciplinaire maatregelen die vorig jaar werden opgelegd, variëren van een officiële berisping tot het inhouden van loon of verlofuren tot de zwaarste maatregel: ontslag. Vorig jaar werd die zwaarste maatregel aan 150 politiemensen opgelegd (waarvan 9 keer op eigen verzoek). In 2018 gebeurde dat 119 keer, in 2017 121 keer.