De vaak gerapporteerde cytokinestorm bij COVID-19 patiënten is niet helder gedefinieerd. Vaak wordt naar verschillende cytokines gekeken en is er geen vergelijking gemaakt met andere ziektebeelden. Kortom, er bestaat onduidelijkheid en twijfel over de cytokinestorm.
Diverse patiëntengroepen
Onderzoekers van de afdeling Intensive Care (IC) van het Radboudumc hebben nu bij een aantal ziektebeelden op de IC de concentratie van drie belangrijke cytokines in het bloed gemeten. Dat deden ze bij patiënten met COVID-19 die voldeden aan de criteria voor een ernstige acute luchtweginfectie (ARDS), patiënten met een bacteriële septische shock (met en zonder ARDS) en bij patiënten die net op de IC zijn beland na een hartstilstand of ernstig trauma. De cytokines werden steeds op dezelfde manier gemeten.
Cytokinestorm?
In de vijf genoemde patiëntengroepen werd de concentratie van tumor necrose factor alfa (TNF-a) en de interleukines 6 en 8 (IL-6, IL-8) gemeten. De resultaten waren opmerkelijk. Onderzoeker Matthijs Kox: “Het niveau van de cytokines is aanmerkelijk minder verhoogd bij COVID-19 patiënten dan bij patiënten met septische shock en ARDS. Vergeleken met patiënten met septische shock zonder ARDS, dus zonder longproblemen, zien we bij COVID-19 ook duidelijk lagere niveaus van IL-6 en IL-8. De cytokineconcentraties bij COVID-19 patiënten waren vergelijkbaar met die bij intensive care patiënten opgenomen na een trauma of een hartstilstand, ziektebeelden die niet bekend staan om een cytokinestorm.
Mogelijke consequenties
De gegevens uit dit onderzoek laten zien dat een cytokinestorm niet kenmerkend is voor COVID-19. Hoogleraar experimentele intensivecaregeneeskunde Peter Pickkers: “Sterk verhoogde ontstekingseiwitten in de circulatie zijn dus niet de verklaring van de ernstige ziekte bij COVID-19 patiënten op de intensive care. Dat betekent dat de kans dat ernstig zieke COVID-19 patiënten daadwerkelijk baat hebben bij specifieke anti-cytokine therapieën beperkt zal zijn.”