In 68 procent van de gevallen gebeurde dit door de leidinggevende. Het vaakst werd gevraagd om informatie achter te houden (34%) of uitkomsten van rapporten aan te passen (25%).
Publieke en persoonlijke gevolgen
Het merendeel (85%) geeft aan dat niet-integer handelen gevolgen heeft voor het publieke of maatschappelijke belang, zoals bijvoorbeeld beleid op basis van onjuiste informatie en verkeerde of verspilde besteding van geld. Bovendien leidt niet-integer handelen ook tot psychische klachten bij de ambtenaren, zoals stress, angst en/of schuldgevoelens (52%). De vakbond vindt dat de resultaten van het onderzoek aanleiding geven om minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) op te roepen tot maatregelen om een integere overheid te waarborgen.
Betrouwbaarheid overheid aangetast
Een ambtenaar die de eed of belofte aflegt, zweert of belooft dat hij deze regels nakomt. 91% van de respondenten heeft de ambtseed afgelegd. Yntse Koenen van FNV Overheid: ‘Rijksambtenaren zijn zich bewust van hun bijzondere positie en hechten veel waarde aan het publieke belang dat ze dienen. Als ze door hun meerderen worden gedwongen niet-integer te handelen, wordt de geloofwaardigheid en betrouwbaarheid van de overheid aangetast.'
Twee respondenten verwoordden het als volgt: 'Indirect vertrouwen naar de burger wordt geschaad’ en ‘Door de zaak publiekelijk te maken, schend ik mijn geheimhoudingsplicht. Maar door het niet naar buiten te brengen, krijgt de consument onjuiste informatie’.
Persoonlijke gevolgen
Het onder druk gezet worden om niet-integer te handelen heeft volgens het onderzoek ook veel persoonlijke gevolgen. Het leidt tot psychische klachten en men voelt zich in zijn professionaliteit aangetast (63%). Een correspondent reageerde op het onderzoek: 'Er heerst een angstcultuur, veel cynisme en ik zelf ben het vertrouwen kwijt dat mijn manager achter mij staat als ik anders beslis in een dossier’
Ambtenaren FInancië het minst onder druk gezet
Uit het onderzoek komt naar voren dat integriteitsproblemen het vaakst voorkomen bij de ministeries van Justitie en Veiligheid (22%), Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (22%) en Volksgezondheid Welzijn en Sport (20%). Bij het ministerie van Financiën is er volgens 72% van de respondenten (heel) veel aandacht voor integer handelen; slechts 9% van de respondenten is zelf weleens onder druk gezet.
Versterking van het Huis voor Klokkenluiders
In een reactie zegt Mick Bleijerveld van FNV Overheid: 'Rijksambtenaren moeten hun werk zo zorgvuldig mogelijk kunnen blijven doen en ze moeten ook in alle veiligheid misstanden kunnen melden. Dit kan alleen als er bijvoorbeeld onafhankelijke vertrouwenspersonen komen en door een verdere versterking van het Huis voor Klokkenluiders.'