Ruim 500 elektrische bussen
'Zo moeten ruim 500 bussen binnen enkele jaren elektrisch gaan rijden. Op de middellange afstanden wordt voorzien dat nieuwe snelbuslijnen - ‘U-liners’ - van start gaan. Het openbaar vervoer kan misschien ook vaker ondergronds.
OV laten meegroeien met toename inwoners
De lat ligt hoog als het gaat om de toekomstplannen voor de periode vanaf eind 2025. Dan breekt in de provincie Utrecht een nieuwe fase aan voor het regionaal openbaar vervoer. In de aanloop naar een nieuwe aanbesteding van het regionaal OV heeft het dagelijks bestuur van de provincie het Utrechts OV een belangrijke rol gegeven als motor van duurzame stedelijke ontwikkeling. Rode draad is het Utrechts openbaar vervoer te laten meegroeien met de toename van het aantal inwoners en reizigers dat wordt verwacht in de jaren 2025-2035 en daarna. De opgave is fors. Het Rijk becijferde eerder dit jaar dat de provincie Utrecht de sterkste OV-groei kent in Nederland. Dat vraagt om een stevige doorontwikkeling.
Vernieuwd financieel model
Om deze groei te bekostigen, stelt het dagelijks bestuur van de provincie Utrecht voor om te kiezen voor een nieuw financieel model. De provincie wordt samen met de vervoerders verantwoordelijk voor de opbrengsten uit de exploitatie van het openbaar vervoer. Zo kan - aanvullend op de financiering uit de provinciale begroting - worden geïnvesteerd in nieuwe OV-projecten en voorzieningen voor reizigers.
Inspraak
Door geld uit de exploitatie van het regionaal openbaar vervoer terug te ploegen kan de provincie Utrecht in de nieuwe concessieperiode het openbaar vervoer verder stimuleren. In de Nota van Uitgangspunten die is vrijgegeven voor inspraak wordt ook voorgesteld om te gaan rijden met twee vervoerders in twee OV gebieden: Utrecht Binnen (stad Utrecht e.o.) en Utrecht Buiten. Gezamenlijk presenteren zij zich naar de reizigers met één merk en één loket voor alle vragen, klachten en meldingen: U-OV. Het voorstel is om de nieuwe Utrechtse concessies af te geven voor een periode van minimaal tien jaar, dus voor de periode 2025-2035. Het is mogelijk dat deze contracten met vijf jaar worden verlengd.
'Dit soort groei kost serieus geld'
De reizigersgroei die de provincie Utrecht mogelijk wil maken, is meer dan een kwestie van een paar bussen of trams bestellen. Dit soort groei kost serieus geld. Daarom wordt als eerste gekeken hoe in de periode tot 2035 de capaciteit op bestaande lijnen beter benut kan worden. Het OV-netwerkperspectief 2025-2035, dat ook in ontwerp voor consultatie is vrijgegeven, biedt daarvoor het handelingsperspectief. De Utrechtse schaalsprong OV wordt hierin uit de doeken gedaan voor de toekomstige ontwikkeling van het OV-systeem met een doorkijk richting 2050.
Snelle bussen, OV onder de grond
Eén van de voorstellen in het OV-netwerkperspectief is de meerwaarde te onderzoeken van snelbussen - ‘U-liners’ - die ontbrekende schakels in het landelijke spoornetwerk invullen. Op de middellange afstand in de provincie kunnen deze een serieus alternatief bieden voor de auto. Dat vraagt om een krachtige combinatie met bestaande en nieuwe P+R-locaties en de fiets.
HOV-netwerk 'U-link'
Ook in steden gaat de provincie Utrecht aan de slag met bussen die snel en vaak rijden op de populaire routes. Het HOV-netwerk ‘U-link’ wordt uitgebreid naar de regio Amersfoort. Voor de langere termijn in het stadsgewest Utrecht wil de provincie een stapsgewijze introductie verkennen van een versterking van het lightrail netwerk dat Nieuwegein snel verbindt met de Utrechtse binnenstad en Zeist-Noord. Deze mogelijk deels ondergrondse tramoplossing vervangt bussen in de stad Utrecht, maakt gezonde groei mogelijk en geeft een impuls aan de leefbaarheid in de stad.
Basis OV netwerk blijft op orde
De fijnmazige basis van het OV-netwerk blijft van hoge kwaliteit. Ook in gebieden waar weinig reizigers zijn, moet OV beschikbaar blijven. Bijvoorbeeld in de vorm van buurtbussen of regiotaxi. Het OV heeft ook een sociale functie en moet eraan blijven bijdragen dat zoveel mogelijk inwoners kunnen deelnemen aan de samenleving. Innovatie is hierbij een middel, en niet het doel.
'Geen blauwdruk neerleggen'
De provincie Utrecht wil geen blauwdruk neerleggen. De gewenste ambities op de korte en lange termijn wil de provincie samen uitwerken met het Rijk, gemeenten en andere partners. Ook in de aanbesteding wil de provincie de markt uitdagen en zoveel mogelijk gezamenlijk optreden. De formele rol van opdrachtgever blijft bij de provincie maar in de uitvoering zullen beide partijen nadrukkelijk op een aantal terreinen een meer gezamenlijke verantwoordelijkheid krijgen. De gunningcriteria voor de nieuwe OV-contracten moeten overigens nog worden opgesteld. Duidelijk is al wel dat de provincie Utrecht niet alleen wil inzetten op een eerlijke prijs, maar de aanbiedingen van de vervoerders ook zal beoordelen op kwaliteit, betrouwbaarheid, duurzaamheid en flexibiliteit.