Rek met kannen en vuurmand overschilderd
'Dankzij de nieuwste onderzoekstechnieken is een rek met kannen ontdekt achter het melkmeisje. Op de voorgrond blijkt eerst een vuurmand te hebben gestaan. De voorwerpen zijn later door Vermeer zelf overschilderd. Ook is voor het eerst een duidelijke onderschets met zwarte verf te zien', aldus het Rijksmuseum. Het recente onderzoek biedt hiermee een onthullend inzicht in de werkwijze van Vermeer en zijn zoektocht naar de perfecte compositie.
Geen afleiding meer in aangepaste compostie
'Het geeft een verrassend beeld van zijn artistieke beslissingen. Zo zorgt het overschilderen van het rek met kannen en de vuurmand tot meer rust en verstilling in de kamer van het melkmeisje. Niets leidt meer af van haar geconcentreerde bezigheid', aldus Taco Dibbits, hoofddirecteur Rijksmuseum.
Scantechnieken
In aanloop naar de tentoonstelling Vermeer, verricht een team van conservatoren, restauratoren en natuurwetenschappers van het Rijksmuseum in nauwe samenwerking met het Mauritshuis en daarnaast de Universiteit van Antwerpen, onderzoek naar schilderijen van Vermeer, waaronder Het melkmeisje. Hiervoor wordt onder andere gebruik gemaakt van geavanceerde Macro-XRF en RIS-scantechnieken die recent ook zijn gebruikt tijdens Operatie Nachtwacht, het grote onderzoeks- en restauratieproces van De Nachtwacht.
Onderschets komt aan het licht
Dankzij nieuwe onderzoektechnieken is een duidelijke onderschets zichtbaar geworden op Het melkmeisje van Vermeer. Deze opzienbarende vondst werpt een nieuw licht op de werkwijze van Vermeer. Traditioneel wordt aangenomen dat de schilder met zijn kleine oeuvre langzaam en uiterst zorgvuldig te werk ging. Dit beeld wordt nu herzien. Onder de linkerarm van het melkmeisje is een snel geplaatste dikke streep in zwarte verf waar te nemen. Deze schets maakt duidelijk dat Vermeer zijn voorstelling juist eerst vlug in licht en donker opzette, voordat hij de details verder uitwerkte.