donderdag, 10. juli 2014 - 8:11 Update: 10-07-2014 10:57

'Insectengif blijkt dodelijk voor diverse vogelsoorten'

insecticide, oppervlaktewater, gif, vogels
Foto: Archief FBF
Nijmegen

Hoge concentraties insecticide in het oppervlaktewater blijken samen te hangen met lokale afname van vogels. Het wetenschappelijk tijdschrift Nature publiceert de studie van biologen van de Radboud Universiteit en van Sovon.

Veel vogels die afhankelijk zijn van het boerenland lopen al jaren in aantal terug. Er zijn echter verschillen in teruggang van gebied tot gebied. Nijmeegse biologen hebben deze verschillen gerelateerd aan de gehaltes van de insectenwerende neonicotinoïde imidacloprid in het water en vergeleken met de invloed van diverse andere factoren, zoals veranderingen in landgebruik. Die laatste blijken veel minder invloed te hebben, zegt prof. Hans de Kroon, die het onderzoek leidde bij het Institute for Water and Wetland Research van de Radboud Universiteit.

Duidelijke trend
De onderzoekers vonden een duidelijke trend: waar de hoeveelheid imidacloprid in het oppervlaktewater boven de 20 nanogram per liter komt, nemen de vogels in aantal af en naarmate de hoeveelheid hoger is, is de afname groter. ‘De lokale verschillen in afname van het aantal vogels zien we bovendien niet terug in de tellingen van vóór de introductie van imidacloprid in 1995 in Nederland’, zegt Ruud Foppen van Sovon.

Effect op ecosysteem 
Het is voor het eerst dat er een correlatie wordt gevonden tussen de achteruitgang van populaties gewervelde dieren en de concentratie van imidacloprid in het oppervlaktewater. Imidacloprid is een insectenwerend middel uit de klasse neonicotinoïden en is wereldwijd een van de meest gebruikte insecticides. Het bestrijdingsmiddel wordt in verband gebracht met de afname van het aantal bijen en andere insecten en ongewervelden.

Gebrek aan voedsel?
Hoe de teruggang van de vogels precies tot stand komt, weten de onderzoekers nog niet. Gebrek aan eten? Vergiftiging via vergiftigde insecten? Directe vergiftiging door het eten van behandeld zaad? 
‘Neonicotonoïden werden altijd als selectief werkende gifstoffen beschouwd. Maar onze resultaten doen vermoeden dat het doorwerkt in het hele ecosysteem. Dit onderzoek laat zien hoe belangrijk het is om goede velddatasets te hebben en wetenschappelijk te analyseren. Door onze samenwerking met organisaties als Sovon ontdekken we ecologische effecten die anders over het hoofd worden gezien,’ zegt de Kroon. 

Spreeuw

In de studie is gekeken naar algemeen voorkomende insecteneters, zoals de spreeuw en de boerenzwaluw. Daarvan zijn voldoende data om trends in aantallen te kunnen bepalen. Iedere drie jaar gaat de populatie vogels tien procent achteruit in gebieden waar de hoeveelheid imidacloprid in het oppervlaktewater boven de 20 nanogram per liter komt.