Speciaal rechercheteam
'De verwachting is dat een aantal signalen leidt tot strafrechtelijke onderzoeken. Die zullen worden verricht door een speciaal team onder verantwoordelijkheid van de Rijksrecherche en ondersteund door rechercheurs van de Landelijke Eenheid', aldus de politie.
Lekken politie-informatie
De signalen hebben onder meer betrekking op het lekken van politie-informatie naar criminelen. De politie vindt het nog te vroeg om iets te zeggen over aard en omvang, mede omdat veel van de in totaal 23 miljoen onderschepte berichten nog nader moeten worden geanalyseerd. Ook om operationele redenen is terughoudendheid geboden.
Prioriteit
'Maar de eerste signalen zijn voldoende ernstig om een speciaal team op te richten', zegt korpschef Henk van Essen. 'Er lopen op dit moment strafrechtelijke onderzoeken naar mogelijke corruptie en vermoedelijk worden dat er de komende tijd meer. Behalve onderzoeken naar drugshandel en witwassen krijgen ook de onderzoeken naar corruptie de hoogste prioriteit.'
'Corruptie onmiskenbaar aanwezig'
Volgens Van Essen maakt het Encrochat-onderzoek duidelijk dat corruptie 'onmiskenbaar aanwezig is'. 'En hoewel "platte" dienders van alle tijden zijn, lijkt het erop dat corruptie in omvang eerder toe- dan afneemt. Ik ben niet per se geschrokken, maar vind de signalen wel ernstig en zorgelijk. Aan de andere kant toont Encrochat ook aan dat niemand onaantastbaar is.'
Samenleving
De signalen hebben niet alleen betrekking op de politie, zegt Van Essen. 'Criminelen zoeken naar strategische punten, zoals informatieknooppunten. Informatie is voor hen goud waard. Politiemensen bevinden zich op zulke knooppunten en zijn daarom aantrekkelijke "doelwitten". Maar we zien dat criminelen ook buiten de overheid op zoek zijn naar zulke plekken, bijvoorbeeld bij bedrijven. Corruptie komt voor in de volle breedte van de samenleving. Dit toont het ondermijnende karakter van de georganiseerde criminaliteit.'
Opmerkelijke bevragingen automatisch signaleren
De repressieve aanpak van corruptie binnen de overheid is primair een taak is van de Rijksrecherche en het Openbaar Ministerie. Van Essen: 'Maar natuurlijk voel ik me ook verantwoordelijk. Vooral waar het gaat om het voorkomen van corruptie en ander oneigenlijk gebruik van politie-informatie. Daar hebben we de afgelopen jaren al fors op ingezet. Bijvoorbeeld via de campagne Altijd Alert, die bewustwording bevordert. We gaan door met de invoering van een systeem dat opmerkelijke bevragingen door collega’s signaleert. We doen daar nu proeven mee en volgend jaar moet dat systeem er echt zijn.'
Wet screening
Ook de invoering van de nieuwe wet screening moet bijdragen aan het voorkomen van corruptie. 'Die maakt het mogelijk dat we niet alleen nieuwe medewerkers zelf, maar ook hun omgeving screenen', vertelt Van Essen. 'In de nieuwe wet is ook het uitvoeren van herhaalonderzoeken beter geregeld. Daarnaast bevat de nieuwe wet een meldplicht voor de politieambtenaar om relevante veranderingen in persoonlijke omstandigheden door te geven en komt er continu-screening, waarbij iedere mutatie in het strafblad wordt teruggekoppeld aan de werkgever.'
Expertise
Waar nodig wordt de bestrijding van corruptie binnen de politieorganisatie geïntensiveerd. Van Essen: 'Ik denk daarbij aan het ontwikkelen van meer expertise op het gebied van corruptiebestrijding, betere analyses en meer capaciteit op dit onderwerp.'
Vertrouwen en rotte appels
Van Essen benadrukt dat de politie een integere organisatie is. 'Ik heb alle vertrouwen in mijn politiemensen. Voor al die politiemensen die te goeder trouw zijn en 24/7 klaar staan voor de veiligheid van Nederland is elke corruptiezaak een klap in het gezicht. Maar het is helaas een gegeven dat er ook rotte appels zijn. Rotte appels die criminelen behulpzaam zijn en verantwoordelijkheid dragen voor de gevolgen daarvan. Het is in ieders belang dat deze rotte appels door de mand vallen. Corruptie is als betonrot. En daarvoor is bij de politie geen plaats.