Het Europarlement sprak deze week over de situatie in Afghanistan, waar vorige maand de extremistische Taliban-beweging het roer overnam. Sindsdien heerst er chaos en onrust in het land. Het Parlement wil daarom dat de EU en haar lidstaten voor Afghanen in de bres springen. Er moeten speciale inreisvisa voor vrouwen komen en voor andere kwetsbare Afghanen, zoals LHBTIQ-mensen, politieke opposanten van de Taliban en Afghanen die eerder voor EU-landen of andere buitenlandse missies hebben gewerkt. Ook etnische minderheden moeten voor zulke visa in aanmerking komen.
Het merendeel van de Afghanen dat gevaar loopt zal echter vluchten naar opvangkampen in de regio, zoals in buurlanden Iran, Pakistan en Tadzjikistan. Om deze mensen veilig te laten vluchten moeten er zogenoemde humanitaire corridors van en naar de Afghaanse grens komen. De EU moet de opvangende buurlanden ook helpen met het uitdelen van voedsel, water en medicijnen, maar ook met het opzetten van sanitaire voorzieningen.
Sinds enige tijd was het in bepaalde EU-landen, waaronder Nederland, de gewoonte om Afghanen terug te sturen naar hun thuisland omdat het daar weer veilig zou zijn. Vanwege de machtsovername van de Taliban wil het Europarlement echter dat lidstaten lopende en nieuwe asielaanvragen van Afghanen opnieuw beoordelen. Dat geldt ook voor de aanvragen van Afghanen die geen asiel hebben gekregen en nog in de EU zijn. In ieder geval mogen EU-landen Afghanen nu niet gedwongen terugsturen.
‘Mensen die vluchten voor oorlog en geweld moeten zo snel mogelijk en zo dicht mogelijk bij huis opgevangen worden, maar de internationale gemeenschap, inclusief de Europese Unie, moet bereid zijn de landen rondom Afghanistan bij te staan. Dit zodat deze vluchtelingen menswaardige en veilige opvang krijgen en er weer gewerkt kan worden aan perspectief,’ zegt CDA-Europarlementariër Jeroen Lenaers. Hij wil dat de EU daarvoor snel een grote geldsom vrijmaakt. ‘Ik verwelkom het gebaar van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in haar State of the Union, waarin ze aankondigde om honderd miljoen euro extra vrij te maken voor humanitaire hulp. Maar met alleen honderd miljoen komen we er niet.’
Het Europees Parlement wil ook dat de EU ter plekke in contact komt met het Taliban-regime. Noodzakelijk contact met de extremisten is nodig voor goede humanitaire hulp aan het Afghaanse volk. Alleen door met de Taliban in contact te staan, kan hulp worden geboden aan burgers in nood en kan een veilige uittocht voor EU-burgers en Afghanen bewerkstelligd worden, aldus het Europarlement. De EU moet het regime echter niet erkennen.
Het vertrek van de Amerikaanse en internationale strijdkrachten uit Afghanistan is een teken van gezamenlijk falen van het beleid en de strategie van het Westen op het gebied van buitenlandse zaken en veiligheid, zo merkten de Europarlementariërs op. Hier moeten serieuze lessen uit getrokken worden. Dit falen werkt in het voordeel van niet-westerse mogendheden en buurlanden zoals Pakistan, China en Rusland.