Zij keken naar het fenomeen en de aanpak van illegale medicijnenhandel. Om illegale medicijnenhandel te kunnen bestrijden is meer kennis en awareness nodig bij opsporingsinstanties, het Openbaar Ministerie en de rechterlijke macht. Omdat de gezondheidssector een belangrijke rol speelt in de illegale medicijnenhandel moeten ook binnen die sector de kennis en awareness worden vergroot. Het boek ‘Een bittere pil’, dat vandaag uitkomt in de reeks Politiewetenschap, kan daar aan bijdragen.
Onderzoeksopzet
Onderzoekers van Bureau Beke hebben op basis van een literatuurstudie, interviews met een groot aantal internationale deskundigen, een analyse van opsporingsonderzoeken en een experimentele methodiek meer inzicht in het fenomeen en de aanpak van illegale medicijnenhandel vergaard.
Illegale medicijnhandel is lucratief
De geneesmiddelenindustrie is een wereldwijde sterk gereguleerde business. Parallel aan de reguliere medicijnenhandel is de illegale medicijnenhandel ontstaan. Simpelweg omdat het een zeer lucratieve vorm van criminaliteit is. Het is een vorm van ondermijnende criminaliteit omdat het de legale farmaceutische sector, de economie en het vertrouwen in de overheid aantast. Bovendien kan het gebruik van illegaal verhandelde geneesmiddelen gezondheidsrisico’s met zich meebrengen.
In Nederland betreft het probleem van de illegale medicijnenhandel zowel de handel in echte, originele geneesmiddelen op de illegale markt als de handel in vervalsingen. Het gaat voornamelijk om het illegaal verhandelen van kant-en-klaar-producten al dan niet zelf geproduceerd. De middelen die nodig zijn om de producten te vervaardigen worden zowel legaal als illegaal verkregen. De wereldwijde farmaceutische industrie vormt een belangrijke schakel tussen de boven- en onderwereld. De geneesmiddelen worden via straathandel of via webshops verhandeld. In dat laatste geval wordt door de aanbieders gesuggereerd dat de producten legaal zijn.
Illegale medicijnenhandel is verweven met drugshandel en andere vormen van criminaliteit. Bepaalde geneesmiddelen zijn vanwege hun werking interessant voor de drugsmarkt als eindproduct (zoals sterke pijnstillers) of als bestanddeel van versnijdingsmiddelen voor harddrugs (zoals paracetamol). Daarnaast kan de apparatuur, die gebruikt wordt om synthetische drugs te produceren, ook geschikt zijn voor het vervaardigen van (vervalste) medicijnen en kunnen de logistieke routes voor drugs benut worden voor geneesmiddelen.
Aanpak
De geneesmiddelenketen is wereldwijd onoverzichtelijk en criminelen profiteren daar van. Er zijn signalen dat drugscriminelen zich verplaatsen naar de medicijnenhandel omdat het lucratiever is en de pakkans en straffen lager zijn. Doordat opsporingsinstanties gefocust zijn op andere vormen van criminaliteit zien criminelen hun kans schoon om onder de aandacht van politie en justitie te ontsnappen De illegale medicijnenhandel floreert en gevreesd wordt dat deze handel op den duur proporties vergelijkbaar met de handel in drugs kan aannemen. Meer bewustwording en kennis van illegale medicijnenhandel, een betere samenwerking tussen instanties en een focus op de vitale schakels tussen onder- en bovenwereld bieden kansen voor een aanpak.