Bewegende tumor 'gefilmd'
'De Amsterdamse artsen en onderzoekers maakten software waarmee ze een film kunnen maken van een tumor die beweegt, bijvoorbeeld door ademhaling. Daarmee kunnen ze patiënten in de toekomst nog nauwkeuriger bestralen, waardoor gezonde cellen minder schade oplopen', aldus het AvL.
60.000 mensen bestraald
Jaarlijks worden in Nederland ongeveer 60.000 mensen bestraald omdat ze kanker hebben. De straling doodt de kankercellen, maar gezonde cellen die daar dichtbij liggen krijgen ook straling. Een bestralingsarts balanceert daarom altijd tussen enerzijds genoeg bestralen om de kankercellen eronder te krijgen en anderzijds zo min mogelijk gezond weefsel bestralen en daarmee bijwerkingen tot een minimum beperken.
Bewegende tumor
Om zo gericht mogelijk te kunnen bestralen, moet het bestralingsapparaat informatie krijgen over waar de tumor zit. Artsen gebruiken daarvoor medische scans. De exacte locatie van een tumor is echter moeilijk te vangen in een enkele scan, want tumoren kunnen bewegen als gevolg van bijvoorbeeld de ademhaling. Het team van het Antoni van Leeuwenhoek heeft nu een manier bedacht om een 3D-MRI-film te kunnen maken waarop de beweging van de tumor driedimensionaal (3D) te zien is – in drie richtingen.
Leveruitzaaiing
Afgelopen week hebben zij als eerste in Europa een patiënt bestraald met behulp van zo’n 3D-film. De patiënt is behandeld voor een leveruitzaaiing. Sinds vorig jaar behandelen artsen in het Antoni van Leeuwenhoek patiënten op een nieuw soort bestralingstoestel waarin een MRI-scanner is geïntegreerd: de MR-Linac. Tot nu was het echter nog niet mogelijk om ook rekening te houden met beweging en te bestralen met behulp van een 3D-MRI-film.
Markers niet meer nodig
Artsen maken al langer films met CT-scanners die in bestralingstoestellen zitten. Maar (tumoren in) zachte weefsels zijn slecht zichtbaar op deze CT-scans. Bij patiënten met kanker in bijvoorbeeld de lever moeten artsen daarom kleine staafjes (markers) inbrengen, die wél zichtbaar zijn. Zo kunnen ze alsnog bepalen waar de straling terecht moet komen.
'Met de 3D-MRI-film zijn er geen markers meer nodig', zegt radiotherapeut Edwin Jansen, die de eerste patiënt behandelde. Op een MRI-scan zijn leveruitzaaiingen namelijk wél zichtbaar 'Dat is mooi, want patiënten vinden het een vervelende ingreep en ze kunnen pijn, infecties en nabloedingen krijgen.'