Sinds 2018 geeft de Nederlandse Zorgautoriteit medisch specialisten de mogelijkheid om de drie soorten consulten op afstand te registreren. Hierdoor hoeven patiënten niet meer naar het ziekenhuis te komen als dat niet nodig is voor hun behandeling. Voor patiënten is dat prettig, omdat ze niet onnodig hoeven te reizen en wachten.
Het is de bedoeling dat deze consulten op afstand in de plaats komen van een fysiek bezoek aan de polikliniek. Of dat ook gebeurt, is nog niet duidelijk. We zien dat het aantal fysieke consulten niet gelijk afneemt met de toename van het aantal consulten op afstand. Dit kan betekenen dat er zorg bij is gekomen in plaats van dat er zorg is vervangen. Het kan ook zijn dat dit eenmalig zo lijkt, omdat de manier van registreren veranderd is.
Het aandeel consulten op afstand in het totaal aantal consulten varieert sterk per ziekenhuis en ligt tussen de 0 en 30%, met uitschieters tot 40%. Dit aandeel is ook per specialisme verschillend: bij klinische genetica lag dit percentage het hoogst en bij psychiatrie het laagst. Op basis van onze bevindingen doen we de volgende aanbevelingen.
We roepen zorgaanbieders en specialismen op om met elkaar in gesprek te gaan over de variatie in het gebruik van consulten op afstand. Zorgaanbieders en specialismen kunnen van elkaar leren, bijvoorbeeld door ervaringen en goede voorbeelden te delen. Zorgaanbieders en zorgverzekeraars kunnen de landelijke cijfers daarnaast vergelijken met gegevens op lokaal niveau om volume en prijsafspraken eventueel aan te passen.
Tenslotte vergt het vervangen van bezoeken op de polikliniek door consulten op afstand van zorgaanbieders een andere manier van organiseren, sturen en werken. Consulten op afstand kunnen uiteindelijk zo een goed voorbeeld worden van verplaatsing van minder complexe zorg uit het ziekenhuis die bijdraagt aan het beheersen van de kosten.