Remkes tegen de NOS: 'De burger moet de mogelijkheid hebben om aan de noodrem te trekken.'De commissie pleit voor meer belangrijke hervormingen van het politieke systeem in Nederland. Een van die veranderingen is het invoeren van een bindend referendum.
Eind juni pleitte de staatscommissie in een tussenreportage ook voor het invoeren van een bindend, correctief referendum. Remkes tegen de NOS: 'Als er wetgeving is afgesproken en het blijkt dat de bevolking daar toch een slag anders over denkt, dan kan die binnen bepaalde voorwaarden aan de noodrem trekken. Het gevoel dat ze die mogelijkheid hebben, kan het gevoel van afstandelijkheid verkleinen.” Remkes vindt dat er beter geluisterd moet worden naar de bevolking.
Vier miljoen nee-stemmen nodig voor geldig referendum
Het plan van Remkes is dat iedere Nederlander die mag stemmen een referendum kan aanvragen om een aangenomen wet te blokkeren. Daarbij wil hij wel een hoge dremmpel inbouwen. Het referendum is pas geldig als minstens een derde van alle kiesgerechtigde Nederlanders een nee-stem uitbrengt. Op dit moment zijn er zo'n 13 miljoen Nederlanders die mogen stemmen. Om via een referendum een aangenomen wet alsnog te laten vervallen zijn dus ruim 4 miljoen nee-stemmen nodig. Ondanks de hoge drempel is het plan volgens politicoloog Jacobs wel haalbaar. 'Een referendum an sich brengt mensen meestal niet in beweging, maar als je het samen doet met een andere verkiezing dan zou het zomaar kunnen dat die gestelde drempels wel gehaald worden'.
Volk niet tevreden
In Goedemorgen Nederland zei politiek commentator Syp Wynia dat hij vindt dat het politieke stelsel aangepast moet worden. Wynia: 'Ik denk dat het politieke klimaat ervoor alleen maar is toegenomen. Er is veel onmin onder de bevolking over dingen als het Marrakech-pact of de dividendbelasting-kwestie, maar ook bijvoorbeeld over de afschaffing van het referendum. Het dringt natuurlijk aan het Binnenhof ook wel door dat het volk niet tevreden is en dat er boosheid is. Je kunt het ook gewoon zien: dingen die in verkiezingsprogramma’s staan worden niet uitgevoerd en dingen die niet in het verkiezingsprogramma worden wel uitgevoerd.” Volgens Wynia is dat patroon “buitengewoon brutaal” aan het worden is.
Forum voor Democratie
Ook het Forum voor Democratie (FvD) is een voorstander van bindende referenda en volksinitiatieven, vergelijkbaar met het zeer succesvolle Zwitserse model. Volgens de partij de enige manier om de invloed van het partijkartel serieus terug te dringen en de macht van de partij-elites te doorbreken. Alleen al door de mogelijkheid van bindende referenda zullen politici veel meer voeling moeten houden met wat er leeft onder de bevolking. Daardoor gaat er van het bindend, correctief referendum ook nog een sterk preventieve werking uit, aldus FvD.
Ollongren: 'We moeten er goed naar kijken'
Nog geen half jaar geleden werd het raadgevend referendum dat niet bindend is afgeschaft. Verantwoordelijk hiervoor was minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (D66). Ollongren over het rapport: '' De commissie is breed samengesteld en er zijn veel aanbevelingen gedaan, ik vind dat we er goed naar moeten kijken.' In het regeerakkoord is echter afgesproken dat er geen bindend, correctief referendum komt.