In Nederland slokken de woonlasten gemiddeld 30,9% van het besteedbaar inkomen op, terwijl het Europese gemiddelde 22,2% is. Met name huurders hebben met een percentage van 38,7% een hoge woonlastenquote. Opvallend is ook de hoge woonlastenquote van de 20% huishoudens met de laagste inkomens in Nederland: bijna de helft (47,4%) van hun besteedbaar inkomen gaat op aan woonlasten.
Europees onderzoek
In opdracht van de Europese Commissie hebben Erhan Özdemir en Terry Ward een internationaal vergelijkend onderzoek gedaan naar de woonlasten in Europa: Housing and social inclusion, European Commission, november 2009. Ze hebben hierbij gebruik gemaakt van de EU-SILC (European Union Statistics on Income and Living Conditions).
De onderzoekers hebben gekeken naar de woonlasten in relatie tot het besteedbaar inkomen: de woonlastenquote. Onder woonlasten verstaan ze de kosten van huur (netto huur, energielasten en overige lasten) en koop (hypotheekrente minus aftrek, energielasten, belastingen en verzekeringen en onderhoud).
De onderzoekers concentreren zich op armoederisico's, die zich vooral voordoen bij hoge woonlasten.
Het onderzoek vergelijkt de woonlasten vanuit verschillende invalshoeken: huur en koop, inkomensklassen, gezinsamenstelling, leeftijd. Voor Nederland blijft steeds één conclusie eruit springen: de woonlasten in Nederland zijn de hoogste in Europa!
Verlaging woonlastenquote noodzakelijk
Het onderzoek bevestigt de Nederlandse Woonbond in zijn opstelling dat de woonlastenquote in Nederland omlaag moet. De woningmarkt moet beter functioneren door het aanpakken van de prijsopdrijvende hypotheekrenteaftrek, aanbieders en verhuurders op de woningmarkt moeten de kosten fors reduceren, extra investeren in energiebesparing en een zeer gematigd huurbeleid. Bijzondere aandacht is nodig voor de betaalbaarheid van de laagste inkomens door de huurtoeslag op peil te houden.
De Woonbond vindt dat de huurverhoging de komende kabinetsperiode niet meer mag zijn dan maximaal 1% boven de inflatie. In deze 1% zit ook de huurverhoging als gevolg van nieuwe verhuringen (harmonisatie-effect), zodat voor zittende huurders de huren slechts maximaal met 0,5% mogen stijgen.
Bovendien is een kleine huurverhoging alleen aanvaardbaar als tegelijk maatregelen genomen worden om de woningmarkt beter te laten functioneren: versobering van de fiscale behandeling van de eigen woning, verbetering van de betaalbaarheid voor de laagste inkomens en extra investeren in de volkshuisvesting.
Het geld dat door deze 1% vrijkomt (in vier jaar tijd structureel een half miljard) is nadrukkelijk bedoeld voor extra investeringen. Investeringen die nodig zijn om in de toekomst de woonlasten naar beneden te kunnen bijstellen: sociale nieuwbouw, energiebesparing en aanpakken van de problematiek in wijken en krimpgebieden.
