De zogenoemde bloed/hersen-barrière (BHB), een verzameling van cellen en structuren in het hoofd die het bloed scheidt van het hersenweefsel, heeft een essentiële functie om de hersenen in een goede conditie te houden. De BHB regelt de levering van belangrijke voedingsstoffen vanuit het bloed aan de hersenen maar houdt ook nadelige stoffen juist tegen. Tevens bevordert de BHB het verwijderen van overtollige en gevaarlijke stoffen uit de hersenen. Normaliter is deze BHB hermetisch gesloten voor MRI-contraststoffen, behalve bij bloedingen of bij schade aan de vaatwand.
Onderzoek
Met een nieuwe scanmethode is onderzocht hoe de uitwisseling van stoffen in de BHB precies functioneert. Hiervoor gebruikten de onderzoekers MRI-beelden, waarmee de mate en locatie van de lekkage van een magnetische contraststof kon worden aangetoond. Beelden van vroege-alzheimer- patiënten werden vergeleken met gezonde leeftijdgenoten. De lekkage van de contraststof vanuit de bloedbaan naar de hersenen was significant hoger in de alzheimer-groep in vergelijking met de controlegroep. De lekkage werd tevens over een groter gedeelte en in meer structuren van de hersenen verspreid. Deze lekkage is uiterst subtiel, maar kon voor het eerst met nieuwe, uiterst gevoelige scantechnieken worden gemeten. "BHB-lekkage betekent dat de hersenen een beschermende buffer hebben verloren, dat het normale evenwicht van hersencellen wordt verstoord en dat de cellen zich in een ongezonde omgeving bevinden", zegt hoofdonderzoeker prof.dr.ir. Walter Backes van het Maastricht UMC+. "Deze mechanismen kunnen uiteindelijk leiden tot achteruitgang van de hersencellen."
Afname cognitieve prestaties
De onderzoekers vonden een relatie tussen de mate van BHB-stoornis en de cognitieve prestaties. Dit suggereert dat een ‘lekkende BHB’ een vroeg onderdeel is van de achtereenvolgende pathologische gebeurtenissen die uiteindelijk leiden tot cognitieve achteruitgang en dementie. "Dat betekent voor het alzheimer-onderzoek dat er een nieuw instrument beschikbaar is om de bijdrage van een broze BHB aan het ontstaan en progressie van dementie te bestuderen", aldus Backes.
Diagnostiek en behandeling
Op dit moment zijn er geen behandelingen voor BHB-lekkage voorhanden, maar wel in ontwikkeling. De studie toont aan dat contrast-MRI een nuttig vroegdiagnostisch instrument is. Het kan gebruikt worden om te beoordelen of een ingezette behandeling ook aanslaat, zoals bijvoorbeeld bij het remmen en onderdrukken van bloedingen in de hersenen. "De huidige techniek is nieuw, en nog steeds rekenkundig complex en intensief", zegt Backes. "Voor reguliere toepassing in de kliniek moet de onderzoeksmethode eerst verder vereenvoudigd worden. Vervolgens kunnen de effecten van de behandeling en preventie van vasculaire risicofactoren worden geëvalueerd in een klinische setting."