Tests doelmatig en patiëntonvriendelijk
Volgens schattingen is twintig procent van de laboratoriumtesten in ziekenhuizen niet noodzakelijk. Deze onnodige testen zijn niet doelmatig en patiëntonvriendelijk. Ook kunnen ze de patiëntveiligheid aantasten. Denk bijvoorbeeld aan onnodig bloedverlies en aan fout-positieve uitslagen die kunnen leiden tot belastende vervolgonderzoeken of tot onnodige ongerustheid.
Verminderen laboratoriumtesten
De behoefte in de medische wereld aan het verminderen van de hoeveelheid laboratoriumtesten én om optimaal gebruik ervan te stimuleren, was de aanleiding voor een uitgebreide studie. Het zogeheten RODEO-project is een voor-na studie, verricht op de afdelingen Interne Geneeskunde van vier grote opleidingsziekenhuizen in Nederland: het Meander Medisch Centrum, Noordwest Ziekenhuisgroep, Zaans Medisch Centrum en Spaarne Gasthuis.
Kwaliteit van zorg
De studie richtte zich onder meer op het creëren van bewustzijn door middel van onderwijs en feedback. Ook kregen assistenten bij het doen van laboratoriumaanvragen intensievere begeleiding van ervaren specialisten, en werd er gekeken naar veranderingen in lokale protocollen en (elektronische) aanvraagsystemen. Aanvragers (meestal arts-assistenten) werden gestimuleerd een zorgvuldigere afweging te maken en beter samen te werken. Zij moesten stilstaan bij vragen als: ‘Heeft de uitslag van deze test consequenties?’, ‘is herhaling van deze test nodig?’ of ‘is de combinatie van deze testen nodig?’ Uitgangspunt is dat een vermindering van laboratoriumtesten per patiëntcontact de kwaliteit van zorg niet mag aantasten. Als de kosten van alle (diagnostische) testen omlaag kunnen door een betere organisatie en samenwerking, het beter bijhouden van aanvragen voor verschillende afdelingen als Radiologie, Microbiologie en Nucleaire Geneeskunde, dan is dat een bijkomend voordeel.
Daling van 11 procent
De gebruikte werkwijze heeft gezorgd voor een daling van gemiddeld maar liefst 11,4 procent. De daling was niet in alle ziekenhuizen hetzelfde, de percentages liepen uiteen van 5,9 tot 14,7 procent. Deze reductie betreft al een aanzienlijk deel van de 20 procent onnodige testen. Het verlagen van het aantal testen had geen negatief effect op de klinische uitkomsten, zoals de gemiddelde ligduur of onverwachte heropnamen. Belangrijke redenen voor het succes zijn onderwijs en wetenschappelijke onderbouwing, terugkoppeling van aanvraaggedrag, rolmodellen in een enthousiast projectteam en betrokkenheid van arts-assistenten. Belemmerende factoren waren tijdgebrek, wisselingen van arts-assistenten werkzaam op de afdelingen en tijdige beschikbaarheid van data over aanvraaggedrag en feedback. De werkwijze kan als voorbeeld dienen voor andere ziekenhuizen.