De helft tot driekwart van de mensen met dementie ervaart pijn. Onderzoeker Steffie Bunk: “Bij dementie gaan de zenuwcellen en de verbindingen tussen die zenuwcellen kapot, waardoor de hersenen minder goed werken en pijn ook anders wordt verwerkt.” Mensen met gevorderde dementie in het verpleeghuis kunnen vaak zelf niet meer goed aangeven dat zij pijn hebben. Zij zijn afhankelijk van de observaties van verzorgenden en verpleegkundigen. De PAIC15 zorgt ervoor dat zorgprofessionals letten op vijftien signalen van pijn, waaronder gezichtsuitdrukkingen en lichaamsbewegingen.
Verwerking van pijn in de hersenen
Bunk wilde weten of mensen met gevorderde dementie niet alleen minder goed in staat zijn om aan te geven dat zij pijn hebben, maar ook of ze gevoeliger zijn voor pijn. Met milde pijnprikkels onderzocht ze of de verwerking van pijn verandert door dementie. Ook bekeek ze met een MRI-scan welke veranderingen in de hersenen daarbij een rol spelen. Drieëntwintig ouderen met lichte dementie namen deel aan het onderzoek. Bunk vergeleek de uitkomsten met die van een gezonde groep ouderen.
Gezichtsuitdrukking verraadt pijn
“Als je vraagt ‘doet dit pijn?’ zie je geen verschil in antwoord tussen gezonde ouderen en ouderen met lichte dementie. Kijk je naar de gezichtsuitdrukking, dan zie je wel verschil: ouderen met dementie vertonen dan wel degelijk meer signalen van pijn. Deze hogere pijngevoeligheid zie je dus al bij milde dementie. De uitkomsten van mijn onderzoek maken de signalering van pijn door zorgprofessionals extra belangrijk”, benadrukt Bunk.
Praktijkgericht onderzoek
Het pijnobservatie-instrument PAIC15 is ontwikkeld binnen het UNO-UMCG, een netwerk van twintig ouderenzorgorganisaties en het UMCG in Noord- en Oost-Nederland. Dit netwerk richt zich op het verbeteren van de ouderenzorg via praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek en kennisdeling. Steeds meer verpleeghuizen gebruiken de PAIC15 om pijn bij mensen met dementie tijdig te herkennen en te behandelen.