Waarom werken statiegeldsystemen voor de klant?
Statiegeldsystemen dienen om recycling van plastic flessen (en in Nederland in de toekomst ook blikjes) mogelijk te maken. Dat is een stuk duurzamer dan steeds nieuwe grondstoffen winnen voor nieuwe flessen en blikjes en zorgt ervoor dat er veel minder afval ontstaat dat niet biologisch afbreekbaar is. Dat blijkt wereldwijd echter onvoldoende impuls te zijn voor mensen om hun plastic flessen in te leveren in plaats van weg te gooien. Daarom is er een financiële prikkel bedacht in de vorm van statiegeld. Dat dit werkt, is recentelijk bewezen in Litouwen, dat pas in 2016 een statiegeldsysteem introduceerde. Voor de invoering werd slechts 34 procent van de PET-flessen ingezameld, en twee jaar na de invoering was dat inzamelingspercentage al toegenomen tot 92 procent.
Waarom werken statiegeldsystemen voor retailers?
Voor fabrikanten is het begrijpelijk dat recycling werkt: het kost ze namelijk minder om op deze manier nieuwe verpakkingen te produceren. Maar de daadwerkelijke inzameling van plastic flessen valt over het algemeen ten deel aan supermarktretailers, omdat dat simpelweg een logische plek is hiervoor. Als klap op de vuurpijl, moeten supermarktretailers ook nog zelf investeren in emballage-automaten. Waarom werken ze er dan aan mee? Omdat ze een zogenaamde handling fee krijgen voor het inzamelen van recyclebare plastic flessen. Deze bijdrage maakt dat ze de investering in emballage-automaten binnen enkele jaren kunnen terugverdienen. Die handling fee is samengesteld uit verschillende onderdelen: bijdrages van drankenfabrikanten, een bijdrage uit de opbrengst van de recycling én – enigszins ironisch gezien het duurzaamheidsaspect – ook uit de ‘winst’ die men maakt op verpakkingen waar wel statiegeld over betaald wordt, maar die niet worden ingeleverd om het statiegeld terug te ontvangen.
Nuttige bijdragen aan verminderen van de CO2-uitstoot
Zoals eerder al aangestipt, levert de inzameling van plastic flessen, en in de toekomst ook blikjes, een nuttige bijdrage aan het verminderen van de CO2-uitstoot, iets wat op dit moment natuurlijk extra actueel is. Om te beginnen is de ecologische voetprint van een gerecyclede verpakking een stuk kleiner dan die van een nieuwe verpakking, zeker in het geval van plastic. Daar komt bij dat het niet recyclen van plastic flessen voor veel plastic afval zorgt. Dit breekt niet vanzelf af, waardoor het voor lange tijd het milieu kan vervuilen. Het afval kan wel verbrand worden, maar dat zorgt voor het vrijgeven van CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer. Dat is iets wat vermeden moet worden.
Helaas is het nog steeds zo dat ongeveer twee derde van het wereldwijde huishoudelijke afval in verbrandingsovens of op stortplaatsen belandt. Een groot deel hiervan is plastic afval. Het feit dat er nog zo veel niet gerecycled wordt, komt omdat nog lang niet alle landen in de wereld een (succesvol) inzamelsysteem hebben ingericht. Inmiddels kan wel bewezen worden geacht dat de financiële prikkel van een statiegeldsysteem een uitstekende oplossing is. Hopelijk gaan ook landen die nog geen plastic afval inzamelen met behulp van statiegeld dat binnenkort inzien.